MOUNTAIN PAPAYA
(Vasconcellea pubescens)

Derleme ve Çeviri: Selim Giryan

Değerli ziyaretçiler,

Uzun zamandır araştırdığımız ve son zamanlarda yetiştirmeye başladığımız Dağ Papayası, soğuğa daha dayanıklı olması dolayısıyla , Alanya ve Anamur dışındaki diğer kıyı bölgelerinde ve -6 dereceden aşağı düşmeyen bölgelerde yetiştirilebilecek bir türdür. Son zamanlarda Papaya ile ilgili yapılan bilimsel araştırmaların da gösterdiği gibi Papaya çok çok özeldir ve Kanser üzerinde tedavi edici etkileri bulunması nedeniyle de aranan bir meyvedir. Tropical Papaya’nın alternatifi olan bu türü tanımanız ve yetiştirmeniz dileklerimle.

tropikmeyveci.

Bilimsel taksonomideki Latince adları Vasconcellea pubescens, Carica pubescens, Carica candamarcensis ve Carica cundinamarcensis’dir. Yaygın adları ise ülkeler ve dillere göre değişiklik arz eder. Bazıları:

Chilhuacán, Chiglacón, Chamburu, Huanarpu, Hembra, Mountain Pawpaw, Papaya de Monte, Papaya Arequipeña, Papaya de Altura, Gedang Memedi, Huanarpu Hembra, Papata de Monte, Mountain Papaya, Highland Papaya…

Anavatanı

Dağ Papayası ’nın Anavatanının olarak And Dağları’nın Kuzeybatısı, Güney Amerika’nın Panama, Kolombiya Bolivya ve Orta Şili arasında kalan 1500 – 3000 metre rakımlı bölgeleri olduğu konusunda neredeyse bütün kaynaklar hemfikirdir. Yetiştiği rakımlar muhtemelen adlandırılmasında etkili olmuştur.

Güney Amerika da meyve için geliştirilen Babaco (Vasconcellea × heilbornii/Carica pentagona)’nun ebeveynlerinden biridir. Kolombiya, Bolivya ve Peru’da kültür çeşitleri üretimi ve melezleme çalışmaları yapılmaktadır. Meyve üretimi için Güney Amerika’da ve Kuzey Amerikan’ın subtropikal kesimlerinde ya da seralarında yetiştirilmektedir.

Fizikî Özellikleri

Ağacı görünüşü itibariyle diğer Papaya türleriyle tam benzerlik arz eder, ancak onlara nispetle daha küçük ve daha az dallıdır. Hızlı büyüyen, 10 metreye kadar boylanabilen her dem yeşil bir çalı ya da ağaççık görünümü arz eder. Diğer papaya türlerine göre oldukça güçlü olup -6.6 °C’ye kadar soğuklara, hafif donlara ve uzun süreli kuraklılara karşı dayanıklıdır. Bu özelliği ülkemizin bütün kıyı şeritlerinde yetiştirilebileceğini düşünüyoruz. Belki Doğu Karadeniz Bölgesi’nde kışın bazı günlerinde özel koruma gerektirebilir. Fazla derine inmeyen sık ve saçaklı bir kök sistemi oluşturur.

Verimi

Yetişkin bir ağacı senede yaklaşık 50 – 200 adet arası meyve verir. Meyveleri 6 – 15 cm boyunda ve 3 – 8 cm eninde olup dip ve baş kısımları basık ortaları şişkin, ters çevrilmiş bir yumurta şeklinde ve yeşildirler. Olgunlaştıkça renkleri turuncuya döner. Meyve eti, jöleli, portakal sarısı, asitli ve güzel kokuludur. Sıvı bir tabakayla çevrili çok sayıda çekirdek içerir.

Kullanımı

Meyveleri tıpkı diğer Papaya türlerinde olduğu gibi çiğ olarak yenebilir, sebze olarak hafif ateşte pişirilip tatlandırıcı ilave edilerek de tüketilebilir. Meyveleri çiğ tüketilecekse taze olmalıdır. Konservesi yapılabilmekte, meşrubat yapımında, içerdiği antioksidanlar sebebiyle tıp ve kozmetik alanında dahi kullanılabilmektedir. Sindirimi kolaylaştırıcı “Papain” enzimi açısından oldukça zengindir.

Çoğaltımı

Çoğaltımı tohumla yapılmaktadır. Eril ve dişil çiçekleri aynı ağaçta da olabilirler farklı ağaçlarda. Dağ Papayası ağaçlarının çoğunluğu iki evcikli (dioecious)’dir. Eril çiçekler 5 – 7 santimetrelik uzun sapçıkları vardır. Dişil çiçekler ise nispeten daha geniş, kısa ve tek saplıdır.

Yıllık sıcaklık ortalamasının 10 – 25 derece arasında seyrettiği tropikal ve subtropikal alanlarda yetişir. Bol yağmurdan hoşlanır. Tam güneş ister, ancak kısmı gölgeye ve neme de toleranslıdır.