Fidan Nasıl Dikilir

Fidanlar ne zaman dikilir?

İklim, fidan dikim zamanını belirlemede önemli bir rol oynar.

Tüplü fidanlar yılın 12 ayı dikilebilmektedir. Bununla birlikte ilkbahar ve sonbahar dikimleri her zaman tavsiye edilmektedir. Özellikle ülkemizin kıyı ve ılıman iklime sahip bölgelerinde kış dikimi tercih edilmelidir. Fidanın kökleri kışın çalışacağı için her zaman ilkbahar dikimine göre avantajlıdır.

Ülkemizin karasal iklime sahip iç kesimlerinde ise ilkbahar dikimi yapılmasını öneriyoruz.

Pawpaw , Goumi, Güz Zeytini, Kızılcık, Üvez , Alıç ve birçok dut fidanı soğuk iklimlere dayanıklıdır ve riskli olmayan bölgelerde sonbaharda da dikilebilir.

[quote align=”center” color=”#999999″]Pikan Cevizi ve diğer ceviz türlerinin dikim işlemi çok hassasiyet gerektirmektedir. Özellikle rüzgarlı havalarda dikimden kaçınılmalıdır. Fidanların kökleri kesinlikle açıkta ve rüzgara maruz kalmamalı ve çukur kazıldıktan sonra çok hızlı dikilmelidir. Ayrıca bekletilecek fidanların üzeri mutlaka kum veya milli toprakla örtülmelidir. [/quote]

Dikilicek alanın seçilmesi

Çoğu meyve ağacı tam gün ya da yarım gün arası güneş alan ve iyi drenajlı(Su birikmeyen veya hafif meyilli) toprağı sever. Eğer üzüm dikiyorsanız, ayrıca desteğe ihtiyacınız vardır. Eğer toprağınız çok nemli ise toprak seviyesinden biraz yükseklikte bir tümsek oluşturabilirsiniz. Bu, suyun köklerden süzülmesine olanak sağlar.

Killi toprak bir sorunmudur?

Sanılanın aksine killi toprak bitkiler için oldukça yararlı olabilir. Nem ve besleyici maddeleri daha iyi tutarlar ve eğer su dolu değillerse(iyi drenajlı) kökler için iyi bir ortam oluştururlar.

Fidanın Hazırlanması

Eğer çıplak köklü bir fidan dikiyorsanız önce köklerine bir göz atın ve kırık veya aşırı büyümüş kökleri kesip atın. Eğer saksı veya poşetteki bir fidanı dikiyorsanız, önce saksıyı veya fidan poşetini çıkartın ve kök sistemini gevşetin. Eğer kökler çok fazla sık iseler veya kökler sarılmış ise önce bitikiyi yere yatırın ve sonra avuç içinizle bitkinin kök topaklarına sertçe bastırarak onu gevşetin. Bazı kökleri kök topağından kopartın ve çok uzunları da derleyip toparlayın.

Dikim yapılacak çukuru hazırlayın

Eğer dikim alanı otlarla veya çim ile kaplıysa önce bu tabakayı (1-1,5 m çaplı bir alanı)temizleyin. Çimleri yolmak önemlidir aksi takdirde bu çimler fidanınızla su ve besin için rekabet edeceklerdir. Temizlenmiş alanda kökler için yeterince derin ve geniş bir alan kazın. Bunu formülize edersek ; Eğer tüp veya saksı çapı 20 cm ise çukur bunun 2 – 3 katı yani 40-60 cm çapında bir çukur olmalı. Derinlik ise fidan çeşidine bağlı olarak 30-80 cm olabilir.

[quote align=”center” color=”#999999″]Fidan çukurunun üst kısmından çıkan toprak çukurun bir yanına , alttan çıkardığınız toğrağı ise çukurun diğer yanına biriktirmeniz ve fidan dikildikten sonra çukuru doldururken ise tam tersi önce üstten çıkardığımız, sonra ise alttan çıkan toprak ile çukur doldurulmalıdır. [/quote]

Fidanın Dikimi

Çıplak köklü fidanların aşı noktası toprağın 5-10 cm üzerinde kalmalıdır. Çünkü toprak gevşek olacağı için fidan sulandıktan sonra ve kış aylarında çöker. Eğer Aşı noktası toprak seviyesinde olursa ilk kış sonunda fidanın aşı noktası çökmeden dolayı toprağın altında kalır. Bu , istenmeyen bir durumdur.

Tüplü fidanların toprak seviyesinin, dikim çukurunun toprak seviyesinden aşağı olmaması çok önemlidir. Kiwiler ve diğer bazı bitkiler için çok derine dikmek bitkiyi öldürebilir. Bu nedenle çukurun iç orta kısmına bir tümsek yapılması iyi bir fikirdir. Bitkinizi tümseğin tepesine yerleştirin ve bırakın kökler tümseğin çevresi boyunca dökülsün. Köklerin iyice serildiğinden emin olun ve çukuru yine ondan çıkardığınız toprak ile doldurun.

[quote align=”center” color=”#999999″]Burada önemli nokta, daha önce de belirttiğimiz gibi çukuru kazarken çıkardığımız üst toprak tabakasını çukurun altına, alt toprağı ise en üste gelecek şekilde doldurulmasıdır.[/quote]

Köklerin etrafındaki toprağı güzelce düzeltin ve çukur dolunca toprağı aşağı doğru bastırın ve fidanınızı iyice sulayın.

[quote align=”center” color=”#999999″]Fidan Diktikten hemen sonra verilen can suyu çok önemlidir. Can suyu ile toprakta kalan hava kabarcıkları yok olacaktır ve fidanın tutma oraı yükselecektir.[/quote]

Tavsiyemiz çukuru yine oradan aldığınız toprak ile doldurun. O toprağa başka materyaller eklemenizi önermiyoruz. Güçlü ve coşkulu olabilmesi için fidanınızın onu çevreleyen toprağa doğru uzun ve genişce yayılması gerekiyor. Dikim çukuruna ek besleyici madde eklemenizi önermiyoruz. Zira zaten etrafta yeterince besin olduğunu düşünen bitki buna binaen köklerini genişletmeyip o bölgede bırakacak ve bu uzun vadede bitkiyi güçsüz bırakacaktır. Üstelik bu durum toprağın drenajını değiştirebileceğinden bir su birikintisi oluşmasına neden olur ve bu da köke zarar verebilir hatta öldürebilir. Buna istisna olanlar Blueberryler, Çay ve diğer asit seven bitkilerdir. Bunlar için peat moss (bir çeşit yosun) ve benzeri diğer maddeleri eklemeniz gerekebilir. Dikimden sonra toprak yüzeyine kompost, organik gübre veya diğer maddeler yayılabilir ve bitkinin doğal olarak beslenmesi sağlanır. Fidanın aşağıdaki gibi sabitlenmesi ise vurgulamak istediğimiz diğer önemli bir noktadır. Böylece fidan rüzgardan dolayı zarar görmez ve kökleri yerinden oynamaz.

Dikimden Sonra

Çiçeklenme ve meyvelenme

Bazı fidanlar ilk yılda çiçeklenir ve meyve verir. Bu durum tüplü fidanlar için her ne kadar fena değilsede çıplak kök fidanlar için çiçek ve meyvelerin koparılması en iyisidir. Bu, fidanın enerjisini köklerini yeniden yapılandırmada kullanmasına izin verir.

Budama

Çıplak kök fidanlar fidanlıkta topraktan sökülerek taşındıkları için kök miktarı azalmıştır. Bu nedenle kök ve bitkinin geri kalanı arasında bir denge oluşturmak için fidanın tepesi 60-90 cm’den budanmalıdır. Tüplü fidanlar genellikle budanmaya ihtiyaç duymazlar.

Meyve ağaçları

Öncelikle yeni ağaç dikildikten sonra kırık ve zarar görmüş dallar zarar görmüş bölgeye değin kesilir. Genç bir ağaç için hedef yerden 60 cm-120 cm yukarılarda 3-4 sıra dal bulunmasıdır. Eğer küçük veya güçsüz dallar varsa bunları kopartın. Dalları olmayan ağaçların ise tepesini yüzeyden 90 cm den budayın. Bu, yeni dalların düzgün bir yükseklikte uzamalarını sağlar. Dallar geniş açılı çatallara sahip olmalıdır. Çünkü bu dallar diklemesine uzayanlardan daha güçlü olacaktır ve meyve tomurcuklarının çıkmasını teşvik edecektir. Meyvecilikte çiçek ve meyveye teşvik için dallar bağlanarak veya çeşitli apaatlar ile gövdeyle yaptıkları açı genişletilir. Dalın geniş açı yapmasını, onu gövdeden uzağa bir çamaşır mandalı , bir dal yayıcı ,ağırlık veya bir kazıkla sağlayabilirsiniz. İncir ve şeftalinin vazo şeklinde budanması tercih edilir. Bu da, merkezi lider dalları en uç dala kadar temizlemekle olur.

Üzüm ve Çalı türü ağaçlar

Birçok çalı ve saramaşık çeşidi ilk yıl budamaya ihtiyaç duymaz. Kırık veya aşrı kalabalık dalları temizlemek yeterlidir. Kiviler için eğer birden fazla gövdeleri var ise en güçlüsü haricindekileri koparabilirsiniz. Üzümler için ise 4-5 tomurcuğa kadar budama yapmak bitkinin coşkulu bir biçimde büyümesini sağlayacaktır.

Gübreleme

Yeni dikilmiş çıplak kök fidanınız, kök sistemi oluşana kadar gübreye ihtiyac duymayacak ve zaten kullanamayacaktır. Dikimden hemen sonra kullanmanız için gübre olarak sadece yavaş etki gösteren organik maddeleri ve kompostları toprağın yüzeyine yaymanızı öneriyoruz.

Malçlamak

Yeni dikilmiş veya daha önce dikilmiş fidanlarınızın çevresini malçlamanızı şiddetle tavsiye ediyoruz. Kalın bir saman, kompost, çürümüş suni gübre, talaş ve diğer materyaller yabani ot büyümesini azaltır ve su tasarrufu sağlar. Ayrıca malç, çürürken fidanınıza besin de sağlayacaktır. Malç fidanın gövdesinden 5-10 cm uzak tutulmalıdır. Bunları yiyen böcekler, ağaçlarınıza yaklaşmazlar.

Sulama

Yeni dikilen fidanları ilk 2 sene mümkünse Haziran-Eylül ayları arasında haftada 2 kez sulamanızı tavsiye ediyoruz. Daha sonraki yıllar haftada 1 kez sulama da yeterli olabilir.

Eğer çıplak köklü bir fidan diktiyseniz köklerinin kendilerini toparlaması ve yapraklarının çıkması birkaç haftasını alır. Bu süre içerisinde toprağın kuru olmadığından emin olun ki bu pek olası olmayan bir beklentidir. Eğer tüplü fidan diktiyseniz ve büyümeye zaten başlamış ise birkaç gün sonra suya ihtiyacı olabilir. Özelliklede onu çevreleyen alanda. Bitkinin dikim çukurundaki kökleri henüz etrafındaki topraktan su almaz iken saksıdan alınan toprak onu çevreleyen topraktan çok daha hızlı kuruyabilir.

Tüm bitkiler için derin sulama sık ama hafif sulamadan çok çok daha önemlidir. Derin sulama bitkinin köklerini daha derinlere inmeye teşvik eder ve bu bitkinizi hem daha güçlü hem de kuraklığa karşı daha dirençli yapar.

[quote align=”center” color=”#999999″]Deneyimlerimize göre aşırı sulamadan ölen bitki sayısı az sulamadan ölen bitki sayısından çok daha fazladır.[/quote]

Yasal Uyarı: Yayınlanan makale/haberlerin tüm hakları Tropikmeyveci.com ‘a aittir. Kaynak gösterilse dahi makale/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan makale/haberin bir bölümü, alıntılanan makale/habere aktif link verilerek kullanılabilir.